Depressie ervaringsverhaal van Ron Buyzen

Ron Buyzen (52)

‘Tijdens een depressie voel ik me als een lege benzinetank, enkel gevuld met negatieve gedachten’

Soms gaat een depressie ook over even niet vechten. Omdat je het niet kunt. En dat dan accepteren, even laten rusten en het dan weer proberen als je weer een beetje op krachten bent.

Verhaal Ron

Lekkende benzinetank

Ikzelf kamp vanaf mijn vijftiende met zware depressies. Twee keer deed ik een zelfmoordpoging. Een depressie is voor mij je slecht voelen, tot de macht 100, het zwartste gat dat er is. Voor mij heeft het alles te maken met energie en het totale gebrek eraan. Tijdens een depressie voel ik me als een lege benzinetank, enkel gevuld met negatieve gedachten. Ik kan als een dood muisje in de hoek liggen als het me overvalt.

Niet dat ik tussen de depressies door geen mooi leven heb kunnen leiden. Ik heb alles gekregen wat een mens in een leven nodig heeft: ik was een niet onverdienstelijk bokser, verdiende de kost als sportmasseur en personal trainer, hield van een goed feest op zijn tijd, had een aantal lange relaties, goede vrienden om me heen, een paar mooie honden, en een familie waar ik terecht kon. Maar als de donkere wolken zich weer samenpakten in mijn hoofd, stopte alles. Dan lag ik eruit, deed ik niet meer mee. Ik belandde in bed, soms maandenlang. Had ik die periodes niet gekend, dan was mijn leven misschien wel anders gelopen, dan had ik die halve finale voor het Nederlands Kampioenschap boksen misschien wel gewonnen. Was ik normaal topfit, nu bokste ik de wedstrijd op mijn tandvlees, als een lekkende benzinetank, ondertussen worstelend met de kwade geesten in mijn hoofd.

Even niet vechten

Mijn leven is een boksring, zo leg ik het tegenwoordig vaak uit aan anderen: soms win ik en soms verlies ik. Soms lig ik knock-out en soms heb ik een titelriem in mijn handen. Hoe vaak heb ik tijdens een depressie niet in mijn bed gelegen en gestreden tegen dat stemmetje in mijn hoofd: ‘Het heeft toch allemaal geen zin, je bent niks waard.’ En dan honderd keer tegen mezelf zeggen: ‘Kom nou toch dat bed uit’, en dan honderd keer nee zeggen, en het dan tóch nog een keer proberen en dan wél opstaan. Dat gaat over vechten en overwinnen en dan weer herstellen. Over doorzettingsvermogen en discipline. En soms gaat een depressie ook over even niet vechten. Omdat je het niet kunt. En dat dan accepteren, even laten rusten en het dan weer proberen als je weer een beetje op krachten bent.

De depressie komt bij mij van binnenuit, het is endogeen. Externe omstandigheden hebben me nooit van mijn stuk gebracht. Ik kan me heel ok voelen, maar dan opeens word ik moe, moe, moe, alsof mijn batterij uitgaat. Ik zie het als iets biologisch, een storing van binnenuit. Het is bij mij geen actie reactie. Wel iets dat elkaar versterkt: er gebeurt wat -het ging uit met mijn vriendin of ik raakte mijn werk kwijt- en dan zakte ik er dieper in.

Al wens ik het niemand toe, ik ben blij dat ik vanuit mijn ervaring andere mensen nu kan helpen beter met hun depressie te leren leven. Zelf heb ik gezien hoe het kan zijn als die hulp ontbreekt. Veertig jaar lang woonde mijn vader, geteisterd door psychoses en een manische depressie, in psychiatrische instellingen. Hij kon aan het einde alleen nog maar achter zijn rollator aansloffen. Dat wil ik niemand laten meemaken. Mijn vader is de rode draad in mijn leven: hij zit altijd op mijn schouder. Hij heeft me geleerd om respect te hebben voor de ander en op te komen voor de zwakkeren in deze wereld. En hoewel ik genetisch waarschijnlijk wel iets van hem heb meegekregen, ben ik hem dankbaar voor de lessen die ik van hem heb meegekregen, en voor het leven dat ik van hem heb gekregen. Deze man heeft mij op aarde gezet.

Herstelboksen

Op dit moment heb ik net een opleiding als ervaringsdeskundige afgerond en ben ik sinds kort begonnen bij GGZ-instelling Parnassia. Daar richt ik me binnen een zogenaamd FACT-team waarin verschillende behandelaren zitten, op mensen met ernstige psychiatrische problematiek. Het is werk waar ik veel voldoening uit haal, vooral ook omdat ik ervan overtuigd ben dat ik als ervaringsdeskundige veel kan toevoegen. Ik weet wat het is. En dat is precies waar het nog wel eens aan schort binnen de psychiatrie. Mensen met een depressie worden vaak verkeerd begrepen. Het wordt gezien als een handicap, als een gebrek, terwijl ik geloof dat het ook een kracht kan zijn. Mensen met een psychische kwetsbaarheid kennen zichzelf heel goed en zij daardoor een stuk verder in het leven dan mensen die daar niet mee te kampen hebben. Ik pleit dan ook voor gelijke, maatschappelijke kansen voor iedereen.

Een ander project waar ik mee verder wil, is het boksprogramma voor psychisch kwetsbare mensen dat ik onlangs heb opgezet. ‘Voor Elkaar Boksen’ heet het. Zelf noem ik het liever ‘herstelboksen’: boksen inzetten als mentale steun. Uit onderzoek blijkt dat bewegen –en in dit geval boksen- heel effectief is om spanning in het lichaam los te maken. Als coach gebruik ik het boksen ook om mensen te activeren en te motiveren. Samen zoeken we naar de kracht van binnen: positieve en sterke eigenschappen. Die probeer ik dan te accentueren en samen met de client in te zetten bij het herstel. Thema’s als angst, grenzen, assertiviteit, weerbaarheid zijn belangrijk onderwerpen die aan bod komen in mijn trainingen. Eigenlijk doe ik niks nieuws. Boksen is altijd al therapie geweest. Ik voeg daar als coach alleen mijn ervaringsdeskundigheid aan toe, en dat is wel nieuw. De eerste resultaten zijn positief: de deelnemers ervaren verlichting en ontspanning.

De weg naar de juiste hulp

Schommelingen

Ik was 15 toen het voor het eerst begon. Toen begonnen de schommelingen: twee, drie keer per jaar kwamen ze en die duurden dan een week of drie. Ik kon er de klok op gelijk zetten: ik voelde me niet goed, had geen energie en zat te veel te malen. Dat heeft jarenlang geduurd, tot ik 21 was. Toen heb ik mezelf volgepropt met drugs, pillen en whisky. Ik was er helemaal klaar mee. Een maatje van me heeft me toen net op tijd gered. Op mijn 33^e gebeurde het nog een keer, en op mijn 47^e kwam er weer een crash.

De zoektocht naar de juiste hulp was er een van vallen en opstaan. Toen ik mezelf voor de eerste keer van het leven probeerde te beroven, in 1991, begon mijn behandeling. Dat was het RIAGG in Maastricht. Daar werd besloten dat ik lithium, een stemmingsstabilisator, zou gaan nemen. Dat stabiliseerde inderdaad een beetje, maar voorkwam de depressies niet.

Een diep gat

Het voorkwam ook mijn tweede en mijn derde crash niet. Dacht ik op mijn 47^e alles wel een beetje gehad te hebben, toch viel ik weer in een diep gat. Zo diep dat mijn familie -ik heb een tante aan wie ik ongelofelijk veel heb gehad en nog steeds heb- de crisisdienst belde. Een week lang ben ik toen opgenomen geweest op de gesloten afdeling van de Bavo, zoals de Rotterdamse geestelijke gezondheidszorg toen nog heette. Daar heb ik vervolgens een jaar lang drie dagen per week een dagbehandeling gehad waarin ik verschillende therapieën heb gedaan. Ik ervaarde deze dagbehandeling als heel effectief: ik leerde mijn depressie beter begrijpen en ik kreeg meer handvaten om te herstellen.

Alle hulp was nuttig, maar de zwarte honden bleven komen. Ik leerde dat de depressie bij mij van binnenuit komt. Externe omstandigheden zijn bij mij nooit de oorzaak, maar kunnen de depressie wel versterken. Maar ik bleef zoeken. Ik moest en zou weten wat er met me aan de hand was en hoe ik het kon overwinnen. In het kader van een psychiatrisch onderzoek volgde in 2013 een opname van drie weken op de Psychiatrische Afdeling van het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Heel veel wijzer werd ik daar niet van. Van het slaaponderzoek dat ik deed omdat ik zo slecht sliep, ook niet. Er kwam uit dat mijn nachtrust gerelateerd was aan mijn stemming en de onrust die ik soms voel, maar dat wist ik al. De second opinion die ik aanvroeg in het Erasmus Medisch Centrum maakte vooral duidelijk dat mijn depressie met biologische factoren en energie te maken had, maar daar kon ik verder niet zo veel mee.

De zestig RTMS-behandelingen die ik in 2020 onderging, waarbij met behulp van een magneetspoel op het hoofd psychiatrische stemmingsstoornissen worden behandeld, deden wel wat, maar leverden niet op waar ik op hoopte: verlichting van mijn klachten. Eigenlijk heeft vooral de nieuwe medicatie die ik sinds vorig jaar slik, veel veranderd. Het is Paroxitine, een antidepressivum dat zorgt voor de serotonine aanvoer in mijn hoofd. Ik denk dat dat nu eindelijk helpt.

Begrip en betrokkenheid

Sinds 1991 heb ik twee verschillende soorten behandelaars gehad: een vaste behandelaar voor mijn depressieve klachten -dat was meestal een sociaalpsychiatrische verpleegkundige- en een psychiater als hoofdbehandelaar. Daarnaast heb ik een aantal psychologen bezocht voor cognitieve therapie. Een aantal behandelaren sprong eruit. Mijn huidige psychiater bijvoorbeeld is heel empathisch en doet goed werk. Ik kan er mijn ei kwijt en ik krijg goed advies. Een gemene deler van de behandelaren die me goed hebben geholpen, was vooral hun begrip en betrokkenheid. Ik kon ze vertrouwen.

De opleiding Ervaringsdeskundige bij Howie The Harp die ik eind vorig jaar heb afgerond, heeft ongelofelijk veel gedaan met mij als mens. Ik kan als ervaringsdeskundige echt wat toevoegen aan de hulp die mensen krijgen. De waarde en identiteit van deze rol passen bij mij. Bovendien voel ik me als coach als een vis in het water. Nu ik zelf als ervaringsdeskundige in de psychiatrie werk zie ik ook de andere kant. Hoe lastig het is om te bepalen welke hulp mensen moeten krijgen. Dat doet mijn waardering voor veel hulpverleners alleen maar groter worden: al mijn collega’s zijn kanjers.

Aad en Ron in gesprek over Rons depressie

Zie je een depressie aankomen bij Ron?

Aad: ‘Negen van de tien keer zie ik dat het niet gaat zoals het hoort te gaan. Ik zie het aan zijn lichaamstaal, aan zijn ogen, aan zijn gezicht: weggetrokken, wit. De gespannenheid die er in het lichaam is, adrenaline die hij niet kwijt kan.’

Kan je er dan wat aan doen?

Aad: ‘Ik kan er niks aan doen.’

Dat lijkt me lastig.

Aad: ‘Hij heeft iets dat in de medische wereld nog steeds moeilijk te behandelen is, al komen ze wel steeds een stapje verder. Soms verbergt hij het ook, dan gaat hij naar huis. Dan verstopt hij zichzelf een beetje.’

Je laat hem dan?

Aad: ‘Ja, er zit niks anders op. Je kan hem op dat moment ook niet begeleiden of beter maken, al zou je de twee mooiste vrouwen van de wereld bij hem neerzetten. Op dat moment is dat daar en dat zal hij zelf moeten verwerken. Ik ben daar een leek in. En wij allemaal. Je kan iemand niet bijstaan op de plek waar hij zit.’

En toch ervaart Ron dat je er bent voor hem.

Aad: ‘Ja natuurlijk. Dan kom ik even op bezoek bij hem thuis, of hij bij mij en dan probeer ik hem zoveel mogelijk te helpen. Maar dat betekent niet dat ik het euvel weg kan halen, want dan zou ik Onze-Lieve-Heer zijn.’

Ron, waar ben je Aad dankbaar voor?

Aad: ‘Mij hoeft-ie niet dankbaar te zijn.’

Ron: ‘Ik ben Aad dankbaar voor onze vriendschap, en dat wij het zo naar ons zin hebben af en toe. We begrijpen elkaar. 100%. Aad is mijn beste vriend en mijn tweede vader. En ik ben dankbaar dat ik zo sterk ben.’

Aad: ‘Ik ben dankbaar dat ik zo’n lieve vader en moeder heb gehad. Die hebben gemaakt wie ik ben.’

Waar ben je Ron dankbaar voor?

Aad: ‘Ik zou het niet weten. Dat zit hier.’ (wijst naar zijn hart en valt stil)

Raakt de vraag je?

Ja.

Waarom?

Aad: ‘Ik ben blij als ik wat kan doen voor mensen, al is het maar zo’n beetje. Het is leuk dat ik hem af en toe een beetje kan benaderen. Hij heeft heel erg een eigen wil. Maar dat is goed. We hebben af en toe raakpunten en dat vind ik fijn. Dan ben ik gelukkig.’

Ron: ‘Hij heeft een heel ander leven geleid dan ik. Hij heeft het klatergoud gezien, is miljonair geweest, heeft een kroeg gehad, heeft de hele wereld gezien: dat is een ander verhaal dan mijn verhaal, maar het is het karakter dat ons bindt. We hebben hetzelfde karakter.’

Aad: ‘Dan vind je elkaar zonder elkaar te kennen. Dan maak je een praatje op een terras en dan klikt het.’